maandag 9 januari 2012

Hello world!

Eens een andere kijk op cultuur.


Tot nu toe heb ik mijn opdracht redelijk nauw gezien. Ik ben op ontdekking gegaan in het Vlaamse, culturele landschap. Ik heb activiteiten vergeleken, geanalyseerd en ben nagegaan welke meerwaarde ze voor ons zouden kunnen hebben.
Wanneer je een cultuur wilt leren kennen of doorgronden moet je naar mijn mening verder gaan dan dit. Een cultuur bestaat uit meer dan enkele activiteitjes of aanbiedingen. Een cultuur bestaat uit een hele samenleving, de interactie tussen mensen onderling, het ontdekken van je erfgoed en hier bewust mee omgaan. Weten wie je bent, waar je bijhoord en waar dat je plaats in de maatschappij en in de wereld. Dat is cultuur. Cultuur is dus wie jij bent en hoe jij communiceert met je omgeving en de rest van de wereld. Jij bent namelijk jezelf met je eigen cultuur, die is samengesteld met elementen die je uit je omgeving genomen hebt. En op jou beurt ga je elementen delen met je omgeving en zo de maatschappelijke cultuur veranderen.
Iedere dag zijn we dus eigenlijk bewust of onbewust met cultuur bezig.
Het is een interessant gegeven om over na te denken. Cultuur is steeds in beweging, altijd in verandering en geen vaststaand feit. 

Toch kunnen we culturen ook op een nationaal niveau aanschouwen. Op deze manier ga je een maatschappelijke cultuur op een oppervlakkige manier ontdekken. Hiermee worden dan meer het culturele erfgoed bedoeld. Alles wat je overerft van je voorouders of van de maatschappij waarin je leeft.

Deze oppervlakkige culturele ontdekkingen kan je het gemakkelijkste realiseren bij een ander land, een andere maatschappij dan deze waarin je zelf functioneert. Het is namelijk moeilijker om je eigen cultureel erfgoed te doorgronden dan deze van een ander. Komt dit omdat we oppervlakkig en onbevooroordeeld durven kijken naar deze andere maatschappij?
Het is hoe dan  ook een vreemd gegeven.

Dit laatste blogbericht zou ik graag willen wijden aan enkele bevindingen die ik in de afgelopen maanden heb gedaan omtrent de nationale cultuur van andere landen. Het eerste land dat ik oppervlakkig ga bespreken is Litouwen.

Litouwen is een land dat weinigen iets zal zeggen, de meeste zullen dan ook helemaal geen benul hebben wat de cultuur daar inhoud. Ik moet eerlijk toegeven dat ook ik hier geen idee van had toen ik een reis naar de stad Kaunas boekte.
Het allereerste wat mij als buitenstaander aan deze cultuur opviel was het transport. De mensen maakte voornamelijk gebruik van taxi’s en bussen om zich van punt A naar punt B te verplaatsen. Hierbij wordt niet echt een verschil in klasse gemaakt. De gegoede klasse kan net zo goed in een bus zitten terwijl de lagere klasse een taxi neemt.
Het volgende dat mij opviel was de omgeving en dan vooral de gebouwen. Kaunas, hetzelfde geld eigenlijk ook voor de hoofdstad Vilnius, blijkt een stad te zijn met zeer sterke contrasten. Vervallen huizen met gebrasten muren staan schaamteloos naast grote nieuwe gebouwen die bepleisterd zijn met pasteltinten.
Sterke contrasten vind je ook terug bij de bevolking. Wanneer je als vreemde informatie gaat vragen aan iemand die aan het werk is wordt je praktisch afgesnauwd. Ook al is het de functie van de persoon om je verder te helpen. Als je daarna de zelfde informatie aan een toevallige voorbijganger vraagt zijn deze vaak wel bereid om je verder te helpen. Het lijkt dus een beetje alsof werk een enorme stress op de bevolking legt. Dit merk je trouwens ook aan de mensen op de bus. ’s Ochtends is het merendeel op weg naar hun werk, iedereen is dan humeurig en in zichzelf gekeerd. ’s Avonds daarintegen ziet iedereen er opgewekt en vrolijk uit. Alsof hun dag dan pas begint. Het lijkt alsof de Litouwse cultuur er een is waarbij vreugde vooral geschept wordt uit de vrije tijd en werk is enkel een noodzakelijk bijkomstigheid.


Uit mijn beschrijving van Litouwen kan je zien dat ik uit onbevooroordeelde ervaringen conclusies ga trekken. Dat is iets wat automatisch gebeurd wanneer je in aanmerking komt met een voor jou vreemd element van een cultuur. Je wilt er betekenis aan geven. Hierdoor ga je alle oppervlakkige waarnemingen interpreteren waardoor je een oordeel velt over iets waar je eigenlijk nog niets van afweet. Een cultuur moet je namelijk beleven om hem te begrijpen maar iedereen zal deze ook anders beleven. Daarom zijn culturele activiteiten zo subjectief.
Wanneer ik een oppervlakkige observatie van een cultuur objectief wil beschrijven zal ik alleen mijn waarnemingen moeten meedelen en niet mijn interpretaties. Op deze manier kan je stapsgewijs een vollediger beeld van die cultuur krijgen. Want wanneer je gaat interpreteren krijg je een vals beeld van een cultuur of een bepaald cultureel aspect.

Londen
Een dergelijke objectieve observatie kan ik geven over een andere stad die ik bezocht heb de voorbije maanden. Mijn observatie van London is als volgt. Rode bussen en zwarte auto’s die vechten voor een plaatsje op de baan. Een netwerk van metro’s die dagelijks massa’s mensen bij hun bestemming doen aankomen. Straatmuziekanten en bedelaars zitten langs de weg op drukke plaatsen. Hoge gebouwen en witter rijtjeshuizen zorgen voor een onderscheid tussen het stadscentrum en de buitenwijken. Mensen wandelen met verschillende snelheden rond door de straten.

Deze beschrijving is puur objectief. Hij is dus waar maar weinig boeiend. Wij mensen hebben het nodig om te onze waarnemingen te interpreteren. Daarom spreekt men binnen de cultuureducatie ook van een persoonlijk interpretatiekader. Iedereen heeft zijn eigen visie op de dingen. En zo komen we weer terug bij het begin. Jou cultuur is wie jij zelf bent, hou jij communiceert met je omgeving en de rest van de wereld. Jij hebt je eigen cultuur die is samengesteld door interpretaties van je omgeving en op jou beurt ga jij signalen naar de buitenwereld sturen die door anderen op hun manier geïnterpreteerd zullen worden. Het is dus een eeuwige wisselwerking die zich op de verschillende niveaus afspeelt, zelfs op wereldniveau.
Londen

Een HipHop Breakdance wat?

3 december

MonteverdISH: een HipHop Breakdance opera.


Vorig jaar bracht ik een bezoek aan de voorstelling ‘GravitISH’ van ISH. Deze vernieuwende freestyle dansbeweging staat bekend om zijn originele concepten en duidelijke statements. 


Met de voorstelling Monteverdisch lijkt het erop dat ISH het eens over een andere boeg wilt gooien. Het dansspektakel van weleer ruimt plaats voor een totaalspektakel. Op het podium staan naast dansers ook operazangers en muzikanten die op hun beurt ook een beetje danser zijn. De dansers worden acteurs en sommige zelfs zanger. Het hele gebeuren is een cross over tussen verschillende disciplines en stijlen die op een vreemde manier zijn samengebracht. 

Vooral het contrast tussen het ‘ouderwetse’ opera en de hedendaagse, agressieve breakdance moves is in het begin fascinerend. ISH verteld een duidelijker verhaal met deze voorstelling dan in eender ander van hun voorstellingen.
Toch ontbreekt er iets belangrijk. Wie ISH zegt denkt dans. Bij deze voorstelling blijven de mensen die voor de choreografie komen een beetje op hun honger zitten. Af en toe worden er sterke stukjes hiphop en andere dansdisciplines getoond maar het geheel word vooral overheerst door de opera. De choreografie lijkt van ondergeschikt belang en ook de uitvoering is vaak slordig. Het mooie geheel dat ISH normaal levert lijkt in deze voorstelling afwezig. 

Een ander teleurstellend gegeven is het verhaal. Als toeschouwer moet je al bekend zijn met het verhaal van Monteverdi want de verhaallijn en complotten komen niet duidelijk naar boven in de voorstelling. De woorden van het operagezang zijn onverstaanbaar waardoor de toeschouwer weinig weet van wat er inhoudelijk aan de hand is. Enkel het gevoel, de emotie van het gebeuren kan hij oppikken.
Ik was een beetje teleurgesteld in ISH bij deze voorstelling. Dit komt waarschijnlijk omdat het concept mij enorm aansprak en ik hoge verwachtingen had. Hoe dan ook, ik vind het concept nog altijd boeiend vinden, enkel de uitvoering zou wat doordachter aangepakt mogen worden.

Een videofragment dat zowat alle dansstukken in de voorstelling omvat.


Voor meer info: http://www.balls.nl/show/monteverdish

John Lennon is dead?

26 november 2011

Backbeat the musical


Wanneer je in London bent kan je er niet langs kijken : overal zie je ze, reclame voor musicals. Het is dan ook vanzelfsprekend dat je, wanneer je in Londen bent met een redelijk tolerant budget, een musical gaat kijken. Kiezen tussen het gigantische aanbod aan musicals is dan weer een heel andere missie. Je hebt de oude klassiekers die al jaren in hetzelfde theater spelen. Dan heb je de goedkope, low budget musicals waar niemand ooit van gehoord heeft. Tussen dit alles verschijnt opeens ‘Backbeat’, een musical over de beginjaren van the Beatles.


De musical is gebaseerd op de gelijknamige film uit 1994 en is een must see voor alle Beatlesfans. Zelfs mensen die slechts enkele liedjes van de Beatles kennen, worden meegesleept door het verhaal en tikken ondoordacht met hun voet mee op het ritme van de muziek.
Heel de musical zou kunnen verder bouwen op de film Nowhere Boy. Deze film handelt over de eerste jaren van John Lennon’s leven. De musical pikt het verhaal op vanaf het moment waarop de Beatles zichzelf voor het eerst de Beatles noemen. Ze gaan opzoek naar gigs om hun muziek met de buitenwereld te delen. John Lennon, the leader of the band, denkt een geheim wapen gevonden te hebben in zijn goede vriend Stuart Sutcliff en overtuigt hem om lid te worden van de band.
Hoe hard ze ook proberen, in het Verenigd Koninkrijk wordt hun muziek niet al te enthousiast onthaald. Hierop besluiten de jongens hun geluk te gaan beproeven in Duitsland, waar de muziekscène minder conservatief is.
Vanaf dat moment verandert hun leven volledig. Stuart ontmoet de Duitse fotografe Astrid Kirchherr en wordt verliefd op haar. Deze relatie stelt het pas verworven succes van de Beatles op de proef en de vraag of de Beatles samen zullen blijven of niet legt een hele domper op het bandgebeuren. Stuart die heen en weer geslingerd wordt tussen Astrid en John Lennon, maakt eindelijk zijn eigen keuze en verlaat de Beatles om samen met Astrid gelukkig oud te worden. Of toch niet? …
                                                      
Blackbeat is zeer toegankelijk voor een breed publiek. Dit komt in de eerste plaats door de muziek. De liedjes die gespeeld worden zijn zeer herkenbaar. Het repertoire gaat van de Beatles klassiekers tot andere populaire liedjes uit de jaren ’60.
De acteerprestaties zorgen ervoor dat het verhaal je onmiddellijk meesleept. Na de eerste minuten denk je dat je naar een film aan het kijken bent in plaats van naar een musical. Zo overtuigend wordt er geacteerd en zo vlot volgen de scènes elkaar op. Vooral de acteerprestaties van de  vijf originele Beatles laten je bijna denken dat je naar de echte Beatles aan het kijken bent. Je voelt aan hoe Stuart Sutcliffe verscheurd wordt tussen zijn passie voor kunst, zijn liefde voor Astrid en zijn vriendschap met John Lennon. Deze laatstgenoemde wordt overtuigend geportretteerd als de sympathieke bandiet die moeite heeft zijn eigen grenzen te kennen.

De enige rol die minder overtuigend neergezet wordt is deze van Astrid Kirchherr. De actrice kan haar Duitse accent niet volhouden. Hiernaast heeft ze ook de neiging om overdreven te acteren. Vooral naar de climax van het verhaal toe wordt haar acteren enorm ergerlijk. Het zorgt ervoor dat je een soort afkeer krijgt van het personage.
De verschillende accenten in de musical zorgen er ook voor dat de film met momenten moeilijk te volgen is voor het multiculturele publiek. De minder vlotte Engelse spreker heeft met momenten moeite om de conversaties te volgen.

Al bij al was het beleven van de Blackbeat musical een aangename ervaring. Ik legde dit bezoek af met niet teveel verwachtingen en werd meer dan aangenaam verrast. Naar mijn mening kunnen zelfs mensen die geen fan van de Beatles zijn enorm genieten van deze musical.
Ook het einde van de show doorbrak de clichés. Nadat alle acteurs onder een staande ovatie terug op het podium kwamen om te buigen, namen ze hun instrumenten terug op. Hierop volgde een heuse danceparty op bekende Beatleliedjes. Een briljant einde voor een briljante show!


meer info: http://www.musicaltheatrenews.com/backbeat.html

Goedkoop vermaak?

4 november

Ne vuilen avond



Ons cultureel landschap bestaat uit een enorm brede waaier aan mogelijke activiteiten. Vaak, wanneer we het woord cultuur in de mond nemen, wordt er al onmiddellijk gedacht aan onbegrijpelijke uitvoeringen van verschillende kunstvormen. Voor veel mensen klinkt zelfs het woordje ‘kunst’ al te prestigieus. Deze mensen zullen dan ook niet snel de stap zetten om bewust met cultuur bezig te zijn.
Met dit in het achterhoofd besloot ik om eens een bezoekje te brengen aan ‘Ne vuilen avond’. Dit is een initiatief van Radio modern. Radio modern staat bekend om zijn retro en nostalgische kijk op entertainment. Ze gunnen je een blik op hoe het vroeger was.  Uit alles wat ik over deze cabaretvoorstelling heb gelezen bleek dat ze zeer toegankelijk is voor een breed publiek. Het geeft de belofte van een vermakelijke, laagdrempelige avond. Boet een laagdrempelige, culturele activiteit aan waarde in? Dit is de vraag die ik mij vooral in het achterhoofd hield bij dit cultuurbezoek. 

De voorstelling begon zoals beloofd heel vermakelijk. Jan de Smet, die toch wel een fenomeen is in de Vlaamse theaterwereld, was de gastheer van het Cabaret. Jammer genoeg wilt het inhuren van een BV niet altijd zeggen dat je een kwalitatieve show op het podium zet. De voorstelling hing namelijk sterk af van de feedback van het publiek. Vanaf het begin van de show was het publiek jammer genoeg niet mee. Waren de toeschouwers wat terughoudender doordat ze zich gegeneerd voelden door de schunnige moppen en burleske danseressen? Of was de ruimte te groot voor het creëren van de juiste intieme sfeer?

Hoe dan ook, het nodige contact met het publiek kwam niet tot stand waardoor de show, die alle mogelijkheden had tot vermakelijk zijn, eerder ongemakkelijk werd. Het publiek voelde zich meer verplicht om te reageren dan dat ze uit zichzelf zouden inspelen op wat zich op het podium afspeelde.
Echte reacties van het publiek kwamen pas tot stand toen een klein robbertje vechten dat zich op het podium afspeelde verplaatst werd naar de zaal. Twee acteurs waren achter elkaar aan het jagen doorheen de hele zaal. Ze begaven zich fysiek tussen het publiek. Dit leek de barrière tussen acteurs en publiek eindelijk te breken. Vanaf dat moment was er veel meer interactie tussen het podium en de zaal. Was er nu eerder een dergelijk initiatief van de acteurs uit gekomen, dan zou de voorstelling veel vermakelijker geweest zijn vanaf het begin af aan. Nu waren de mensen het al veel te gewoon zich ongemakkelijk te voelen bij de voorstelling.

Een ander punt van kritiek was het gebrek aan overtuiging van de burleske danseressen. Hun acts waren met weinig enthousiasme gebracht en miste de typische pit die normaal achter een dergelijke performance zou moeten zitten.
De showdansers en acrobaten daarentegen wisten het publiek wel te beroeren. De gevaarlijke stunts van de acrobaten ontlokten bij  het publiek regelmatig enkele oeh’s en aah’s. Bij de show/cabaret-dansers sprong de energie van elke act af. Deze acts wisten het publiek terug wat energie te geven en warmde hen op voor een meer actieve deelname.

Om terug te komen op de vraag of laagdrempelige culturele activiteiten moeten inboeten aan kwaliteit?
In het geval van deze voorstelling moet ik zeggen: ‘ja’. Ik ben er echter wel van overtuigd dat dit niet altijd het geval is. Er zijn genoeg laagdrempelige culturele activiteiten die een enorme meerwaarde hebben voor ieders culturele ontwikkeling. Niet iedereen heeft namelijk nood aan de ‘grootse culturele evenementen’. Voor velen is dit een ver van mijn bed show. Iets dat laagdrempelig is staat veel dichter bij hun dagelijkse leven en uit dergelijke activiteiten zullen ze veel meer halen dan uit hoog aangeschreven culturele evenementen waar ze uiteindelijk toch niets van snappen.

Textiel en kunst

30 oktober

Kaunas Biennial Textile


We seek to make Kaunas biennial TEXTILE the most significant event for contemporary textile art in Europe, which reflects analytically the art processes currently taking place all over the world, by bringing up the priorities of creative collaboration, openness and democratic relationships in the processes of art creation and its perception.
http://www.bienale.lt/2011/?page_id=2&lang=en


Sommige dingen plan je gewoon niet. Zo had ik deze culturele activiteit ook niet gepland. We waren aan het ronddwalen door de straten van de Litouwse stad Kaunas toen onze aandacht getrokken werd door een enorm groot standbeeld. Achter het standbeeld was een dramatische lucht wat het hele uitzicht een foto waard maakte. Toen viel mijn oog op de grote gekleurde doeken die rechts van het beeld hingen. Na een observatie van wat dichter bij realiseerde ik mij dat het om gigantische boeddhistische gebedsdoeken ging. Zonder het te weten waren we bij het museum voor moderne kunst aangekomen. Deze kans konden we niet laten liggen dus gingen we met zijn allen het museum binnen. 

Het museum had een tentoonstelling lopen over textiele kunst. Textielkunstenaars van over de hele wereld waren gevraagd om een werk te maken. Deze tentoonstelling was een interessant gegeven. Textiele kunst is namelijk aan een opwaartse beweging bezig maar toch is het een kunstvorm die moeilijk te doorgronden blijft . Vaak hebben mensen een beeld in hun hoofd van een borduurwerkje wanneer ze textiele kunst horen maar het houdt meer in. 

Ook ik behoorde tot één van de mensen die weinig zicht had op wat men allemaal kon realiseren met textiel als medium. De tentoonstelling verraste mij dan ook regelmatig. Textiel biedt enorm veel mogelijkheden en het blijkt een perfect medium voor het uiten van statements te zijn. Zo heeft bijvoorbeeld het borduurwerk van de Zweedse Nina Bondeson een heel andere betekenis dan je van een borduurwerk zou verwachten. Ze werkt met karakter. In haar werk ‘On Language’ vind je bijvoorbeeld een ballerina mopshond en zijn baasje, de autodidactische linguïst Jeremi Adagio terug. Het werk handelt over de verschillende lagen van communicatie en de onmogelijkheid om conclusies te trekken.
Wat mij persoonlijk aantrok bij het werk was echter de humoristische aard. Op het eerste zicht lijkt het heel luchtig, speels en simpel maar als je nadenkt besef je pas hoe gelaagd het werk werkelijk is. 

Het werk van de Chinees-Amerikaanse kunstenares Beili Liu sprak mij ook enorm aan. Lure is een fragile installatie die redelijk centraal in de grote zaal gepresenteerd werd. Het werk lijkt je uit te dagen om er tussen te lopen en het aan te raken ook al weet je als bezoeker dat dit off limits is.
Lure is het eerste werk uit een serie gebaseerd op een Chinese legende. Deze legende beweert dat bij de geboorte van een kind, onzichtbare rode draden het kind verbinden met de mensen waarmee het voorbestemd is samen te zijn. Naarmate de jaren verstrijken zal het kind dichter naar deze personen toe komen tot ze elkaar uiteindelijk vinden. Het werk handelt dus over de menselijke nood om connectie te maken met een ander.


Naast deze werken stonden nog een heel aantal boeiende textiele kunstwerken in de kijker. Video- installaties, optische illusies en doordenkers zorgden voor een boeiende tentoonstelling die de bezoeker een redelijk volledig overzicht geeft van de capaciteiten en kwaliteiten van textiel als medium.

Well hello Scandinavia!

26 oktober 2011

Nordic Night


De toon van de ‘Nordic Night’ wordt meteen gezet als de blonde Susanna plaatsneemt achter haar piano. De langzaam opgebouwde muziek zorgde voor enkele kippenvelmomenten.
Ik heb geen idee waaraan ik mij kon verwachten toen ik naar de Nordic night ging. Mijn kennis van Scandinavische muziek beperkte zicht tot het repertoire van Sigur Rós. Deze avond zou dus hoe dan ook een horizon verbredende ervaring worden. 

Susanna start de avond met enkele van haar eigen nummers die je meteen meevoeren naar het feeërieke hoge noorden. Naarmate de avond vordert gaat ze jammer genoeg meer covers van popsongs brengen. Hierdoor wordt het optreden langdradig en wanneer haar optreden erop zit blijven de covers in je hoofd hangen. Het sterke begin met de originele liedjes is een beetje naar de achtergrond verdreven. Dit is een redelijk teleurstellend einde voor een optreden met een veelbelovend begin. 

Van dan af aan gaan de optredens in stijgende lijn. De volgende act is Silje Nes. Hierbij is zelfs het opzetten van het podium een interessant gegeven. De roadies blijven maar pedalen en vervormers aansluiten. Het begin van het optreden is dan ook sterk experimenteel. Met haar gitaar, de pedalen en andere instrumenten speelt ze verschillende geluidjes die ze opneemt. Naarmate het liedje vordert herhaalt ze de geluidjes tot alles uiteindelijk samenkomt in een dj-set climax. De muziek van Silje Nes voert je mee. Vooral wanneer de stem van de zangeres de muziek vergezelt. Soms lijkt het stemgeluid helemaal op zich te staan, los van de muziek, om zich dan iets later weer te mengen met de elektronische klanken van haar gitaarspel.
De muziek test de grenzen van het publiek af. Zo worden er bij het voorlaatste liedje zoveel verschillende klanken door elkaar gespeeld dat alles op één grote rumoerige chaos lijkt. Het lawaai blijft aanhouden, blijft het geduld van het publiek testen. Tot op het moment dat je als luisteraar beseft dat er in al die chaos wel degelijk een harmonie zit. Vanaf dat moment kan je als toehoorder de muziek accepteren, er zelfs van genieten. Het optreden van Silje Nes vormt een sterk contrast met Suzanna haar repertoire. Toch vind je in beide liedjes hetzelfde breekbare aspect terug dat in alle Scandinavische muziek lijkt voor te komen. 

Deze lijn wordt ook doorgetrokken in het volgende optreden. De IJslandse band Amiina is een waardige afsluiter voor de ‘Nordic Night’. Voor hun optreden wordt het podium volgeladen met de meest vreemde instrumenten, van zagen en laptops tot xylofoons en drums. Uit deze instrumenten tovert de jeugdige band feeërieke muziek die langzaamaan opbouwt tot een duidelijke climax. De klanken blijven teder en doen heel werelds aan. Ze houden je in hun ban door de mooie overgangen die met de verschillende instrumenten gecreëerd wordt.
De muzikanten zelf hebben ook een geweldige interactie met het publiek. Ze vertellen kleine anekdotes en doorbreken het zweverige van hun muziek met een stevige portie humor. Dit verhoogt alleen maar het respect dat je als toeschouwer voor de muzikanten hebt. Ze maken moeiteloos een overgang tussen muziek en humor en tussen de verschillende instrumenten die op het podium staan. Ieder bandlid is duidelijk multi muzikaal.

Ik was zo onder de indruk van de Nordic Night en vooral van het optreden van Amiina dat ik prompt hun cd heb gekocht. Dit is iets dat ik zelden doe. Ik koop enkel cd’s van groepen en bands die mijn respect gewonnen hebben.
Toen ik voor de Nordic Night koos als activiteit had ik nooit verwacht dat dit mij zo goed zou meevallen. Volgend jaar zal ik mij zonder twijfel weer laten meevoeren door de ijle en experimentele klanken van onze buren uit het hoge noorden.

Silje Nes
Silje Nes
Amiina